Etik Değerler ve Bilişim Etiği
Etik: İyi İnsan Olma Sanatı
Etik, en basit haliyle doğru davranışlar sergilemek ve iyi bir insan olmaktır. Bunlar, hayatın yazılı olmayan kuralları gibidir ve bize neyin doğru neyin yanlış olduğunu gösterir.
Temel etik davranışlar şunlardır:
- Başkalarına karşı saygılı ve adil olmak.
- Yardıma ihtiyacı olanlara destek olmak.
- Kimseye bilerek zarar vermemek.
- Her zaman doğruyu söylemek.
Etkinlik Zamanı: Söyleyin!
“Sınıfta veya evde beş evrensel etik değeri sesli olarak paylaşmaya hazır mısınız?”
Bilişim Etiği: İnternetteki Davranışlarımız
Gerçek hayattaki bu güzel davranışları internette de göstermeye Bilişim Etiği denir. İnterneti kullanırken bu üç kuralı aklımızda tutmalıyız:
- Unutma, Karşındaki Gerçek Biri!
Klavyenin arkasında da tıpkı senin gibi duyguları olan bir insan var. Yüz yüze konuşurken nasıl davranıyorsan, ona karşı da o kadar nazik ve saygılı olmalısın. - Empati Kur!
Bir yorum yazmadan veya bir içerik paylaşmadan önce bir an dur ve düşün: “Bu bana yapılsaydı ne hissederdim?” Eğer bu davranış seni üzecek veya kızdıracaksa, başkasına da yapmamalısın. - İnterneti İyilik İçin Kullan!
Sanal dünya, insanlara yardım etmek, yeni bilgiler öğrenmek ve güzel şeyler paylaşmak için harika bir araçtır. Onu her zaman olumlu amaçlar için kullanmaya çalış.
Kısacası, iyi ve saygılı olmak, interneti herkes için daha güvenli ve daha eğlenceli bir yer yapar.
Etik İhlaller ve Sonuçları
İnterneti Ne İçin Kullanırız?
- İletişim: Arkadaşlarımızla sohbet ederiz.
- Alışveriş: Ürünleri online alırız.
- Eğlence: Oyun oynar, video ve müzik izleriz.
- Bankacılık: Fatura öder, para göndeririz.
- Öğrenme: Ödev yapar, bilgiye ulaşırız.
Etik İhlaller Sonucunda Karşılaşılabilecek Sorunlar
Ancak etik kurallara uymazsak şu sorunlarla karşılaşabiliriz:
- Siber zorbalık: İnternette başkalarını rahatsız etmek veya üzmek.
- Dolandırıcılık: Sahte sitelerle kandırılmak.
- Virüsler & zararlı yazılımlar: Bilgisayarımızın zarar görmesi.
- Bilgisayar korsanları: Hesaplarımızın ele geçirilmesi.
Okuma Parçası: Anıl’ın Bilgisayar Macerası
Anıl, evde yalnız kalınca biraz bilgisayar oynamak istedi. Annesi, babasının iş bilgisayarına dokunmasını yasaklamıştı ama Anıl dayanamadı ve bilgisayarı açtı. Arkadaşlarının önerdiği birkaç oyun sitesinden oyunlar indirdi. Oyunlar ücretsiz görünüyordu, bu yüzden Anıl sitelere güvendi. Oyunları yükleyince bilgisayar yavaşlamaya başladı. Ekranda sürekli reklamlar çıkıyordu. Bilgisayarı kapatıp açtı ama sorun geçmedi. Daha sonra babasının önemli dosyalarının açılmadığını fark etti ve ne yapacağını bilemedi. Babası eve gelince durumu fark etti ve bilgisayara virüs bulaştığını söyledi. Anıl’ın izinsiz ve güvenmediği sitelerden oyunlar indirdiği için bilgisayara zararlı yazılımlar bulaşmıştı. Babası bilgisayarı temizlemek zorunda kaldı ve bazı önemli iş dosyalarını kaybetti. Anıl, bundan sonra izinsiz ve güvenmediği sitelere girmemeye söz verdi.
Sorular
- Anıl, hikâyede hangi etik kuralları ihlal etmiştir?
- Anıl’ın yaptığı davranışların sonuçları neler oldu?
- Anıl’ın babası, bilgisayarındaki bilgileri korumak için neler yapabilirdi?